Emre İtaatsizlikte Israr Suçu

Emre İtaatsizlikte Israr Suçu

Emre itaatsizlikte ısrar suçu, sırf askeri suçlar arasındadır. Bu sebeple de yapılan hukuki düzenlemeler, 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nda yer almaktadır. “İtaatsizlikte ısrar edenlerin cezası” başlıklı Askeri Ceza Kanunu madde 87’de emre itaatsizlikte ısrar suçu, şu şekilde düzenlenmiştir.

1-) Hizmete ilişkin emri hiç yapmayan asker kişiler bir aydan bir seneye kadar, emrin yerine getirilmesini söz veya fiili ile açıkça reddeden veya emir tekrar edildiği halde emri yerine getirmeyenler, üç aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

2-) Yukarıdaki fıkrada yazılı suçlar seferberlikte yapılırsa beş ve düşman karşısında yapılırsa on seneye kadar ağır hapis cezası hükmolunur.

Emre İtaatsizlikte Israr Suçu Nasıl İşlenir?

Askeri Yargıtay Daireler Kurulu 2013/78 E. ve 2013/70 K. sayılı ilamı ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 13.03.2014 tarih 2013/770 E. ve 2014/358 K. sayılı kararı uyarınca emre itaatsizlikte ısrar suçu birtakım şartların bir arada gerçekleşmesine bağlanmıştır. Bu şartlar şunlardır;

Emre itaatsizlikte ısrar suçunun oluşumu için gereken koşullar:

  • Üst veya amir tarafından hizmetle ilgili bir emir verilmiş olmalıdır.
  • Ast, bilinçli ve isteyerek aşağıdaki durumlardan birini gerçekleştirmelidir: Emri hiç yerine getirmemek, Emri açıkça reddetmek, söz veya fiil olarak, Emir tekrarlandığında emre itaat etmemek.

Emre itaatsizlik disiplin suçunun oluşumu için gereken koşullar:

  • Hizmetle ilgili bir emir bulunmalıdır.
  • Söz konusu emir ilgili kişiye iletilmelidir.
  • İlgili kişi, emri belirlenen sınırlar içinde tam olarak yerine getirmemeli veya değiştirerek uygulamalıdır.
  • İlgili kişi, kasten hareket etmelidir.

Emre İtaatsizlikte Israr Suçunun Unsurları

Askeri Ceza Kanunu madde 87, yetkili amir tarafından verilen ve hizmetle ilgili olan emre karşı işlenen eylemleri düzenlemektedir. Bu eylemler; emrin hiç yerine getirilmemesi, yerine getirilmesinin açıkça söz veya fiil ile reddedilmesi veya emir tekrar edildiği halde yerine getirilmemesini içermektedir. Tüm bu bahsi geçen filler bilerek ve isteyerek yapıldığından bahisle emre itaatsizlikte ısrar suçu, kasıtlı olarak işlenebilen bir suçtur.

İnceleyebilirsiniz: Uzman Çavuş Sağlık Raporundan Elenenler İtiraz

Malzemenin Zimmetini Üzerine Almayarak Emre Uymama Konusunda Israr Etme

ASCK’nin 87. maddesi çerçevesinde düzenleme altına alınan emre itaatsizlikte ısrar suçunun oluşabilmesi için yukarıda da belirttiğimiz üzere birtakım şartların beraber mevcut olması gerekmektedir. Öncelikle verilen emir, emir vermeye yetkili amir tarafından verilmeli ve ast, bu emri uygulamamakta ısrarcı olmalıdır. Malzemenin zimmetini üzerine almayarak emre itaatsizlik suçunda da ast bu fiili kasti olarak gerçekleştirmelidir. Aksi halde bilinçsiz ya da dalgınlık mahiyeti sonucu emre uymama eylemi gerçekleşecek olursa burada bir disiplin suçundan bahsetmek mümkün olmayacaktır. Zira iş bu suç taksirle işlenemez.

Mesai Saati Konusunda Verilen Emre İtaatsizlikte Israr Suçu

Mesai saati konusunda emre itaatsizlikte ısrar suçunun oluşması için emir vermeye yetkili amiri tarafından açık bir şekilde mesaiye çağırılması fakat personelin, kasıtlı ve hukuki mazereti olmaksızın iş yerine gelmemesi gerekmektedir. Bu sujelerin mevcudiyeti halinde suçun varlığından söz etmek mümkün olacaktır.

Emre İtaatsizlikte Israr Suçunun Cezası Ne Kadardır?

Emre itaatsizlikte ısrar suçunun cezası, suçun işleniş biçimine ve nitelikli hallerin varlığına göre azalıp artabilmektedir. Bu sebeple her somut olayda farklı bir ceza verilmektedir. 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu madde 87 uyarınca suçun basit haline verilecek ceza bir aydan bir yıla kadar hapis cezasıdır.

Aynı kanun maddesinin ikinci fıkrasında ise emre itaatsizlikte ısrar suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Bu nitelikli haller şu şekildedir;

  • Emrin yerine getirilmesini söz veya fiili olarak açıkça reddeden veya emir tekrar edildiği halde emri yerine getirilmemesi,
  • Toplu asker karşısında işlenmesi,
  • Silahlıyken işlenmesi,
  • Silahlı iken veya hizmetten kısmen veya tamamen sıyrılmak amacıyla işlenmesi halleridir.

Bu fiilleri gerçekleştiren personele verilecek ceza 3 aydan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Suçun nitelikli hallerinin yanında Asta Müessir Fiil Suçu ve Cezası yazımızda belirttiğimiz bir biçimde suçun sonucunda bir kişinin hayati tehlikesi mevzu bahis olursa; ülkenin, askeri birliğin güvenliğini veya savaş hazırlığını, eğitimini önemli derecede ihlal edilirse fiili gerçekleştiren personel 1 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır.

İnceleyebilirsiniz: Uzman Çavuş Tazminat Hesaplama

Adli Para Cezasına, Erteleme ve HAGB

Adli para cezası, hapis cezasına alternatif ya da bazı hallerde hapis cezasıyla birlikte uygulanan cezai yaptırım türüdür. Adli para cezası, her güne karşılık gelecek tutarın suçun failine yükletilmesi olarak uygulanmaktadır.

Askeri Ceza Kanunu Ek Madde 8, askeri suçlarda uygulanacak para cezalarına ilişkin hususları düzenleme altına almıştır. Madde hükmü uyarınca; askeri suç benzeri suçlar ve sırf askeri suçlarda yapılacak ceza yargılaması neticesinde personele verilecek ceza 4 ay ve daha fazla süreli hapis cezasıysa, fiilin işlenmesi sonucu ortaya çıkan sonuç birlik disiplinini ağı şekilde zedelemişse, birliğin güvenliği hakkında tehlike hasıl olmuşsa, birliğin muharebe etkinliğini ve savaş hazırlığı olumsuz etkilemişse ve işlenen fiil savaş veya seferberlik durumunda gerçekleşmişse adli para cezasına hükmedilemez. Özetle suçun nitelikli halleri ya da daha ağır bir netice doğuran hallerinde adli para cezası uygulanamaz.

Emre itaatsizlikte ısrar suçunda ceza ertelemesi konusu ise tıpkı adli yargılama sonucunda verilen ceza ertelemesi benzeri bir uygulamadır. Personele verilecek hapis cezasının infazı, belirli koşullar sağlandığı takdirde seçenek yaptırımlara dönüştürülebilmektedir. İş bu suçta ceza ertelemesi müessesinin kullanılabilmesi için öncelikle AsCK madde 47’yi incelememiz gerekmektedir. Madde hükmü uyarınca;

Bu suç nedeniyle erteleme kararı almak için, Askeri Ceza Kanunu’nun 47. maddesine başvurulur. Bu maddeye göre; TCK’da belirtilen hapis cezasının ertelenmesine dair hükümler, askeri suçlar için de uygulanır. Ancak hapis cezaları, belirli hallerde ertelenemez. Kanunda istisna tutulan haller şunlardır:

  • Sırf askeri suçlara yönelik yapılan yargılama neticesinde personel hakkında hükmedilen cezanın üç ay veya daha fazla süreli hapis cezası olması,
  • Fiilin disiplini ciddi şekilde ihlal etmesi, birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini olumsuz etkilemesi veya büyük bir zarara neden olması.
  • Fiilin savaş veya seferberlik durumunda işlenmesi.
  • Daha önce sadece askeri bir suçtan mahkum olunmuş olmasıdır.

Yukarıdaki hallerde anılan suç için ceza ertelemesi yoluna gidilemez. Bununla beraber diğer askeri suçlarda olduğu gibi emre itaatsizlik suçunda hagb alınabilmesi için mahkeme tarafından hükmedilecek cezanın 6 aydan fazla olmaması gerekir.

Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme

Emre itaatsizlikte ısrar suçu şikayete bağlı bir suç değildir. Bu sebeple suç tarihinden itibaren 6 aylık genel şikayet süresine tabii değildir. Dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. AsCK’da sırf askeri suçların uzlaşma kapsamı dışında olduğu açık bir şekilde hüküm altına alınmıştır. Bu sebeple iş bu suç uzlaşmaya tabi değildir. Son olarak emre itaatsizlikte ısrar suçu görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesidir.

İnceleyebilirsiniz: Ceza ve Dava Zamanaşımı Hesaplama

Bu yazımızda sizler için Emre itaatsizlikte ısrar suçu sorusuna yanıt bulmaya çalıştık. Paylaşmış olduğumuz bilgiler yalnızca hukuki ihtilafın anlaşılır olmasını amaçlamakta olup herhangi bir hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Hukuki işlerinizde detaylı bilgi edinmek için uzman bir Ankara avukattan danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.