Sigorta prim hesaplama süreci, çalışanların ve işverenlerin sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için kritik bir adımdır. Her yıl güncellenen prim oranları ve belirli sigorta kolları göz önünde bulundurularak yapılan bu hesaplama, hem çalışanın maaşından yapılan kesintileri hem de işverenin ödemesi gereken tutarları belirlemektedir. Sigorta prim hesaplama işlemi, işçinin sosyal güvenlik haklarını korurken aynı zamanda işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini zorunlu olarak teşvik eder. Bu yazımızda sizlere, 2025 yılı için sigorta primlerinin nasıl hesaplandığına dair detaylı bilgiler sunulacaktır.
Sigorta Primi Nedir?
Sigorta primi, sigortalının, sigorta şirketine ödeme yapmak üzere taahhüt ettiği belirli bir tutardır. Bu ödeme, sigorta poliçesinin geçerliliği ve kapsamı için sigortalı tarafından yapılan bir katkıdır. Sigorta primi, sigortalı ile sigorta şirketi arasında yapılan sözleşme ile belirlenen şartlar doğrultusunda hesaplanır ve genellikle belirli bir periyotla (aylık, yıllık vb.) ödenir. Sigorta priminin amacı, sigorta şirketinin riskleri karşılamasına olanak sağlamak ve sigortalının olası zararlarını güvence altına almaktır.
Sigorta primi; sigorta türüne, sigortalının risk profiline ve sigorta kapsamına göre farklılık gösterir. Örneğin, sağlık sigortası primi ile araç sigortası primi, risk faktörlerine ve poliçenin kapsamına göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, sigorta primi hesaplanırken, sigortalının yaş, sağlık durumu, meslek, aracın tipi ve değeri gibi birçok faktör göz önünde bulundurulur.
Sigorta primi hesaplama süreci, sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmesini oluştururken en önemli adımlardan birisidir. Hem sigortalı hem de sigorta şirketi için büyük bir mali yükümlülük teşkil etmektedir. Bu yüzden doğru bir sigorta primi hesaplama yöntemi, tarafların haklarını ve sorumluluklarını dengelemektedir.
İnceleyebilirsiniz: Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Sigorta Prim Türleri ve Oranları
Sigorta primi, sigortalının ödeyeceği tutarın yanı sıra, sigorta şirketi ve işveren arasındaki sorumlulukları da etkileyen önemli bir unsurdur. Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminde her sigorta kolunun farklı prim oranları bulunmakta olup, bu oranlar sigortalıların güvenliğini sağlamak için düzenlenmiştir. Sigorta prim hesaplama işlemi, her bir sigorta kolunun oranlarına göre belirlenir ve işveren ile işçi arasında paylaştırılır. Aşağıda, belirli sigorta kollarına ilişkin prim oranları ve işveren ile işçi paylaşımları detaylandırılmaktadır:
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi (%2,25): Kısa vadeli sigorta kolları, iş kazası ve meslek hastalıkları gibi ani durumlar için sigorta teminatı sağlayan bir sigorta türüdür. Kısa vadeli sigorta kolları primi, brüt maaş üzerinden %2,25 olarak hesaplanır. Bu prim, işveren tarafından tamamen ödenir. Sigorta prim hesaplama işlemi, iş kazası ve meslek hastalığı riskine karşı sigortalının güvence altına alınmasını sağlar.
- Genel Sağlık Sigortası Primi (%12,5): Genel sağlık sigortası, sigortalının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için ödenen bir primdir. Bu sigorta; hastalık, tedavi ve sağlık hizmetleri ile ilgili giderleri karşılamak amacıyla sigortalıya teminat sağlar. Genel sağlık sigortası primi toplamda %12,5 olarak hesaplanır ve bu primin %7,5’i işveren tarafından, %5’i ise işçi tarafından ödenir. Sigorta prim hesaplama sürecinde, her iki tarafın da ödemeleri belirli bir oranla paylaşılır.
- Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi (%20): Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, sigortalının malullük durumunda, emeklilik yaşına geldiğinde veya ölüm halinde belirli hakların teminat altına alınmasını sağlar. Bu sigorta kolunun toplam primi %20 olarak hesaplanır. Bu primin %11’i işveren, %9’u ise işçi tarafından ödenir.
- İşsizlik Sigortası Primi (%3): İşsizlik sigortası, sigortalı işçinin işsiz kaldığı dönemde maddi desteğin sağlanmasını amaçlayan bir prim türüdür. İşsizlik sigortası primi toplamda %3 olarak hesaplanır. Bu primin %2’si işveren tarafından, %1’i ise işçi tarafından ödenir. Doğru şekilde yapılan sigorta prim hesaplama işlemi, işsiz kalan sigortalının maddi sıkıntılar yaşamaması adına büyük bir öneme sahiptir.
Sigorta prim hesaplama, sigortalıların güvence altına alınmasını sağlamak için kritik bir süreçtir. Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminin etkin bir şekilde işleyebilmesi için bu hesaplamaların doğru yapılması gerekir. İşverenler, sigorta primlerinin büyük bir kısmını ödeyerek çalışanlarının sosyal güvenliğini sağlarken, işçiler de kendi paylarını ödeyerek bu güvenceye katkı sunarlar. Bu primler, hem işçi hem de işveren için önemli bir yükümlülük olup, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlayarak tarafların haklarını korumaktadır. Eksik prim ödenmesi gibi durumlarda çalışanlar, hizmet tespit davası açarak bu eksikliğin giderilmesini talep edebilmektedir.
Emekli Çalışanlar İçin Sigorta Primi Oranı Ne Kadar?
Emekli çalışanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederek emekli maaşı almakla birlikte sigorta primi ödemeye devam ederler. Bu durumda sigorta prim hesaplama işlemi, emekli çalışanın maaşına göre belirlenir. Emekli sigortalıların ödeyeceği primler, normal çalışanlarla aynı oranlarda hesaplanmakla birlikte, maaşa göre sigorta prim hesaplama süreci, işçi ve işveren paylarını dikkate alarak yapılır. Emekli çalışanlar için sigorta primi oranı şu şekilde belirlenir:
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi: %2,25 (İşveren tarafından ödenir)
- Genel Sağlık Sigortası Primi: %12,5 (İşveren payı: %7,5, İşçi payı: %5)
- Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi: %20 (İşveren payı: %11, İşçi payı: %9)
- İşsizlik Sigortası Primi: %3 (İşveren payı: %2, İşçi payı: %1)
Emekli maaşı almakta olan çalışanlar, maaşa sigorta prim hesaplama sürecinde aktif çalışanlarla benzer şekilde prim ödemeye devam ederler. Ancak emekli maaşı aldıkları için, emekli maaşlarından sigorta primi kesilmez. Sigorta prim hesaplama, çalışanın brüt maaşı üzerinden yapılır ve primler, işveren ve işçi arasında belirtilen oranlara göre dağıtılır. Bu sayede, emekli çalışanların sosyal güvenlik güvenceleri devam eder ve emekli maaşları üzerinden herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu düzenleme, emekli sigortalıların hem sağlık sigortası hem de diğer sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanabilmesini sağlayarak, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini temin eder.
Sigorta Prim Hesaplama Tablosu
Aşağıda, 2025 yılı sigorta prim hesaplama tablosu sunulmaktadır. Bu tablo, işçi ve işveren paylarıyla birlikte sigorta primlerinin nasıl hesaplandığını gösterir. Örnek olarak 2025 yılı brüt asgari ücret üzerinden yapılan hesaplamalar baz alınmıştır.
| Sigorta Kolunu | Prim Oranı | İşçi Payı (TL) | İşveren Payı (TL) | Toplam Prim (TL) |
|---|---|---|---|---|
| Kısa Vadeli Sigorta Kolları | %2,25 | 585,13 | 585,13 | 1.170,26 |
| Genel Sağlık Sigortası | %12,5 | 1.300,27 | 1.950,41 | 3.250,68 |
| Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası | %20 | 2.600,55 | 2.860,61 | 5.461,16 |
| İşsizlik Sigortası | %3 | 260,06 | 520,11 | 780,17 |
| Toplam Kesintiler (Çalışan İçin) | 3.900,83 | |||
| Toplam Maliyet (İşveren İçin) | 4.095,87 | 30.621,48 |
Bu tablo, sigorta primlerinin nasıl hesaplandığına dair genel bir anlayış sağlar ve işçi ile işveren arasındaki mali yükümlülüklerin net bir şekilde görülmesini sağlar.
Sigorta Prim Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Sigorta prim hesaplaması, bir sigortalının ödeyeceği primin doğru şekilde belirlenmesi için yapılması gereken önemli bir işlemdir. Türkiye’de, çalışanların sigorta primleri sosyal güvenlik sistemine katkıda bulunmak amacıyla çeşitli sigorta kolları üzerinden hesaplanmaktadır. Maaşa göre sigorta prim hesaplama işlemi, çalışanların brüt maaşları, sigorta türleri ve diğer faktörlere bağlı olarak yapılır. Bu hesaplamalar, işçi ve işveren arasındaki yükümlülükleri belirler ve her iki tarafın da prim ödemelerindeki oranları netleştirir. Sigorta prim hesaplaması nasıl yapılır, adım adım inceleyelim:
Brüt Maaşın Belirlenmesi
Sigorta prim hesaplama işlemi için öncelikle çalışanın brüt maaşı belirlenmelidir. Brüt maaş, işçinin sigorta primlerinin ve vergi dilimlerinin hesaplandığı maaş miktarıdır ve net maaştan farklıdır. Brüt maaş, çalışanın tüm gelirlerini içerir ve maaşa göre sigorta prim hesaplaması bu tutar üzerinden yapılır.
Sigorta Kollarının Belirlenmesi
Sigorta primleri, farklı sigorta kollarına göre hesaplanır. Türkiye’deki ana sigorta kolları şunlardır:
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları (İş Kazası ve Meslek Hastalıkları)
- Genel Sağlık Sigortası
- Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları
- İşsizlik Sigortası
Her bir sigorta kolu için belirli oranlarda prim ödemesi yapılır. Bu oranlar, sigortalının brüt maaşına göre hesaplanarak prim tutarı bulunur. Oranlar yukarıda detaylı olarak verilmiştir.
Sigorta Prim Oranlarının Uygulanması
Her sigorta kolunun belirli bir prim oranı vardır. Örneğin kısa vadeli sigorta kolları primi %2,25 iken, genel sağlık sigortası primi toplamda %12,5’dir. İşveren ve işçi arasında paylaşılan bu oranlar üzerinden sigorta primi hesaplanır.
Aşağıdaki örneği ele alalım:
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi: %2,25 (İşveren tarafından ödenir)
- Genel Sağlık Sigortası Primi: %12,5 (İşveren payı: %7,5, İşçi payı: %5)
- Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi: %20 (İşveren payı: %11, İşçi payı: %9)
- İşsizlik Sigortası Primi: %3 (İşveren payı: %2, İşçi payı: %1)
Prim Hesaplama Örneği
Farz edelim ki bir çalışanın brüt maaşı 10.000 TL. Sigorta prim hesaplaması şu şekilde yapılır:
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi: 10.000 TL × %2,25 = 225 TL (İşveren tarafından ödenir)
- Genel Sağlık Sigortası Primi: 10.000 TL × %12,5 = 1.250 TL (İşveren payı: 750 TL, İşçi payı: 500 TL)
- Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi: 10.000 TL × %20 = 2.000 TL (İşveren payı: 1.100 TL, İşçi payı: 900 TL)
- İşsizlik Sigortası Primi: 10.000 TL × %3 = 300 TL (İşveren payı: 200 TL, İşçi payı: 100 TL)
Toplam Sigorta Primi
Bu hesaplamalar sonucunda, çalışanın ödeyeceği toplam sigorta primi şu şekilde olacaktır:
- Toplam İşçi Payı: 500 TL (Genel Sağlık) + 900 TL (Malullük, Yaşlılık, Ölüm) + 100 TL (İşsizlik) = 1.500 TL
- Toplam İşveren Payı: 225 TL (Kısa Vadeli Sigorta) + 750 TL (Genel Sağlık) + 1.100 TL (Malullük, Yaşlılık, Ölüm) + 200 TL (İşsizlik) = 2.275 TL
Bu örnekte, sigorta prim hesaplama işlemi basitleştirilmiş olarak sunulmuştur. Gerçek hesaplamalar, çalışanların sosyal güvenlik hakları, gelir vergisi dilimleri, yıllık bazda değişebilen prim oranları ve bazı ek faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Sigorta Prim Hesaplama ve İşlem Sonrası
Sigorta prim hesaplama işlemi, işveren ve işçi tarafından ödeme yapılmadan önce netleştirilmeli ve gerekli bildirimler yapılmalıdır. Sigorta primi ödeme işlemleri her ay düzenli olarak yapılır ve primler, ilgili sosyal güvenlik kurumlarına ödenir. Hem işçi hem de işveren, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak için belirli sürelerde prim ödemekle yükümlüdür.
2025 Sigorta Primleri Ne Kadardır?
2025 yılı için güncel brüt asgari ücret 26.005,50 TL olarak belirlenmiştir. Yapılacak örnek hesaplamada bu tutar baz alınacaktır. Asgari ücret üzerinden yapılan kesintiler ve işverenin maliyetleri ise aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:
Çalışanın Kesintileri:
- SGK primi işçi payı (%14): 3.640,77 TL
- İşsizlik sigortası işçi payı (%1): 260,06 TL
Çalışanın toplam kesintisi 3.900,83 TL olmaktadır. Brüt maaştan bu kesintiler çıkarıldığında, çalışanın net maaşı 22.104,67 TL olarak belirlenir.
İşverenin Maliyeti:
- SGK primi işveren payı (%15,75): 4.095,87 TL
- İşsizlik sigortası işveren payı (%2): 520,11 TL
İşverenin toplam maliyeti 30.621,48 TL olmaktadır. Bu hesaplama, brüt asgari ücret üzerinden yapılan kesintiler ve işverenin üstlendiği yükümlülükleri göstermektedir.
